Danh tính trong web 3 là gì? Làm sao Mina có thể giúp bạn thật sự sở hữu và bảo mật danh tính của bạn
Đầu tiên nếu bạn chưa hiểu gì về danh tính, danh tính tập trung, danh tính phi tập trung là gì và những ưu, nhược điểm của nó bạn có thể đọc bài viết đó tại (https://lesongminhbao.com/danh-tinh-phi-tap-trung-la-gi/) để tìm hiểu về các khái niệm này trước khi bạn bắt đầu đọc bài viết này nhé.
Để giải quyết vấn đề phân mảnh danh tính kỹ thuật số, một giải pháp nhận được nhiều sự chú ý đó là danh tính kỹ thuật số dựa trên công nghệ blockchain, công nghệ blockchain tăng cường bảo mật, sự minh bạch và phi tập trung. Blockchain là một sổ cái phân tán và bất biến, cung cấp nền tảng để tạo ra danh tính kỹ thuật số an toàn. Nó có thể cho phép tạo ra một danh tính mở duy nhất không bị kiểm soát bởi bất kỳ cơ quan, tổ chức nào.
Ngoài ra, các bằng chứng không kiến thức (ZKPs) tăng cường quyền riêng tư và bảo mật trong hệ thống blockchain. Để tìm hiểu thêm về bằng chứng không có kiến thức là gì bạn có thể đọc thêm ở bài viết này (https://lesongminhbao.com/tong-quan-ve-cong-nghe-zkzk-snark-zk-starkzk-proof-la-gi/) Bằng chứng không kiến thức là các giao thức mã hóa cho phép một bên chứng minh tính xác thực của một số thông tin mà không tiết lộ thông tin đó là gì. Điều này có nghĩa là người dùng có thể xác minh danh tính hoặc thuộc tính của mình mà không cần tiết lộ dữ liệu nhạy cảm ra cho người khác biết.
Đối với danh tính phi tập trung bạn có thể toàn quyền quyết định mình sẽ chia sẻ thông tin gì với dịch vụ hoặc bên thứ 3, tuy nhiên họ vẫn có thể biết được các thông tin nhạy cảm đó. Ví dụ bạn có thể chia sẻ với họ bạn 35 tuổi và đủ điều kiện để thuê xe hơi của họ chẳng hạn, nhưng như vậy thì họ sẽ biết là bạn 35 tuổi trong khi chỉ cần trên 20 tuổi là có thể lái xe, vậy nên nếu bạn sử dụng bằng chứng không kiến thức (Zk-proofs) để chứng minh rằng bạn trên 20 tuổi và đủ điều kiện để thuê xe hơi của họ nhưng không tiết lộ cho họ biết bạn thật sự bao nhiêu tuổi.
Những trường hợp có thể sử dụng danh tính kỹ thuật số dựa trên blockchain với bằng chứng không kiến thức
Tạo danh tính phi tập trung (Decentralized Identity): Người dùng có thể tạo một danh tính kỹ thuật số duy nhất được liên kết với địa chỉ blockchain của họ. Danh tính này có thể được sử dụng trên nhiều nền tảng khác nhau, loại bỏ nhu cầu duy trì các tài khoản riêng biệt cho mỗi dịch vụ.
Xác thực trực tuyến: Người dùng có thể chứng minh danh tính của mình để truy cập các dịch vụ trực tuyến mà không cần chia sẻ thông tin cá nhân. Ví dụ, đăng nhập vào một trang web mà không cần tiết lộ tên hoặc email của bạn.
Hệ thống bỏ phiếu: Danh tính dựa trên blockchain với ZKP có thể cho phép các hệ thống bỏ phiếu an toàn và minh bạch, ngăn chặn gian lận bầu cử và đảm bảo tính ẩn danh.
Chăm sóc sức khỏe: Bệnh nhân có thể chia sẻ thông tin y tế cụ thể với các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe mà không tiết lộ toàn bộ lịch sử y tế của họ.
Chứng chỉ kỹ thuật số: Các bằng cấp giáo dục và chứng chỉ chuyên môn có thể được lưu trữ an toàn trên blockchain, ngăn chặn gian lận và sự sai lệch.
Chuỗi cung ứng và KYC: Các công ty có thể xác minh tính xác thực của các nhà cung cấp và khách hàng trong khi tuân thủ các quy định về Nhận diện khách hàng (KYC) mà không tiết lộ dữ liệu nhạy cảm.
- Giả sử Jarvis muốn truy cập một nền tảng mạng xã hội sử dụng danh tính dựa trên blockchain và các bằng chứng không kiến thức (ZKPs). Thay vì cung cấp chi tiết cá nhân của mình, anh ấy tạo ra một bằng chứng về tuổi, cho thấy anh ấy trên 18 tuổi mà không tiết lộ ngày sinh thực tế của mình. Nền tảng mạng xã hội xác minh tính xác thực của bằng chứng thông qua blockchain, cấp quyền truy cập cho anh ấy vào mạng xã hội này mà không lưu trữ bất kỳ thông tin nhận dạng nào. Ngay cả khi nền tảng bị xâm nhập, danh tính thực của Jarvis vẫn an toàn vì nó chưa bao giờ bị tiết lộ và lưu trữ ở nền tảng mạng xã hội này.
Vì sao Mina Protocol là ứng dụng tuyệt vời để đồng hành cùng bạn trong việc sở hữu và bảo mật danh tính trong web 3:
Mina Protocol là một blockchain sử dụng các bằng chứng không kiến thức (ZKPs) để tạo ra một mạng lưới hiệu quả cao và tập trung vào quyền riêng tư. Không giống như các blockchain truyền thống như Bitcoin và Ethereum, Mina duy trì kích thước nhỏ không đổi khoảng 22KB cho toàn bộ blockchain của nó. Đặc điểm độc đáo này được thực hiện thông qua việc mã hóa tiên tiến và zk-SNARKs đệ quy độc đáo, cho phép Mina trở thành blockchain layer-1 đầu tiên cho phép lập trình dễ dàng xây dựng các hợp đồng thông minh (smart contracts) zero-knowledge, còn được gọi là zkApps.
Những thành phần của Danh tính phi tập trung trong Zkapps trên Mina Protocol.
Danh tính phi tập trung với bằng chứng không kiến thức là một trong những ứng dụng chính có thể được xây dựng trên zkApps của Mina. Sử dụng các bằng chứng không kiến thức, cá nhân có thể tạo và quản lý danh tính kỹ thuật số của họ mà không tiết lộ thông tin cá nhân nhạy cảm lên blockchain công khai. Cách hoạt động như sau:
- Tạo danh tính: Người dùng có thể tạo danh tính kỹ thuật số độc nhất của mình ngoại tuyến (offline), tạo ra các bằng chứng không kiến thức để chứng thực tính xác thực của họ mà không tiết lộ các chi tiết về danh tính.
- Xác thực: Khi tương tác với các dịch vụ hoặc nền tảng yêu cầu xác minh danh tính, người dùng có thể đưa các bằng chứng không kiến thức này của họ như các mã xác thực. Những bằng chứng này xác minh danh tính của người dùng mà không chia sẻ bất kỳ thông tin cá nhân nào, cung cấp một quy trình xác thực tăng cường quyền riêng tư.
- Bảo mật thông tin nhạy cảm: zkApps trên Mina có thể cho phép người dùng kiểm soát quyền truy cập vào dữ liệu riêng tư của họ, chỉ chia sẻ các thuộc tính hoặc thông tin xác thực cụ thể khi cần thiết cho các dịch vụ hoặc giao dịch nào đó. Điều này ngăn ngừa việc tiết lộ thông tin cá nhân không cần thiết trong khi vẫn chứng minh được tính hợp lệ của dữ liệu.
- Tính tương tác và sự tin cậy: Khả năng của Mina kết nối với bất kỳ trang web nào cho phép zkApps được sử dụng trên nhiều nền tảng và dịch vụ một cách liền mạch. Điều này thúc đẩy tính tương tác và thiết lập sự tin cậy giữa người dùng, nhà cung cấp dịch vụ và các bên tham gia khác trong hệ sinh thái.
Triển khai Danh tính phi tập trung với Zk-proofs trên Mina Protocol bằng các ví dụ đơn giản:
Mina Protocol như chùm chìa khóa: Hãy tưởng tượng Mina Protocol như một chùm chìa khóa đặc biệt mà bạn có thể mang theo mọi lúc mọi nơi. Chùm chìa khóa này nhỏ gọn và nhẹ, giúp bạn dễ dàng quản lý và mang theo. Mỗi một chìa khóa lại nắm giữ chức năng riêng, một trong số các chìa khóa trên cái chùm chìa khóa đó là danh tính kỹ thuật số của bạn.
Tạo chìa khóa danh tính kỹ thuật số của bạn: Để bắt đầu sử dụng Mina như một giải pháp danh tính phi tập trung, bạn cần tạo một chìa khóa đặc biệt trên chùm chìa khóa của mình. Đây là “Chìa khóa danh tính kỹ thuật số” (Digital Identity Key)của bạn. Chìa khóa này đại diện cho danh tính kỹ thuật số độc nhất của bạn trên blockchain và được tạo ra thông qua mật mã học tiên tiến.
Cấp chứng chỉ kỹ thuật số: Giống như các chứng chỉ truyền thống, bạn có thể nhận các chứng chỉ kỹ thuật số từ các nguồn đáng tin cậy như từ chính phủ, công ty, trường đại học. Các chứng chỉ này có thể được xem như các huy hiệu kỹ thuật số. Ví dụ, trường đại học của bạn có thể cấp cho bạn một chứng chỉ kỹ thuật số chứng minh rằng bạn có một bằng cấp cụ thể, chính phủ của bạn có thể cấp một chứng chỉ kỹ thuật số xác nhận quốc tịch của bạn, và một nhà cung cấp dịch vụ y tế có thể cấp một chứng chỉ kỹ thuật số cho thấy nhóm máu của bạn.
Gắn chứng chỉ vào chìa khóa danh tính kỹ thuật số của bạn: Bây giờ, bạn có thể gắn các chứng chỉ kỹ thuật số này vào chìa khóa danh tính kỹ thuật số của mình trên chùm chìa khóa Mina Protocol. Mỗi chứng chỉ được ký mật mã bởi tổ chức cấp phát, đảm bảo tính xác thực của nó.
Trình bày danh tính kỹ thuật số của bạn: Khi bạn muốn chứng minh danh tính của mình cho một dịch vụ hoặc nền tảng, bạn có thể cho họ thấy chùm chìa khóa Mina Protocol với chìa khóa danh tính kỹ thuật số của mình. Bạn không cần phải tiết lộ thông tin cá nhân thực tế của mình; thay vào đó, bạn có thể tiết lộ có chọn lọc các chứng chỉ cụ thể để cung cấp. Ví dụ, nếu bạn cần chứng minh tuổi của mình để truy cập một trang web, bạn có thể trình bày một chứng chỉ kỹ thuật số xác nhận rằng bạn trên 18 tuổi mà không cần tiết lộ ngày sinh hoặc bất kỳ chi tiết cá nhân nào khác.
Người dùng kiểm soát và bảo mật toàn bộ thông tin: Mina Protocol tập trung vào bằng chứng không kiến thức để đảm bảo rằng người dùng có toàn quyền kiểm soát danh tính kỹ thuật số của họ. Khi người dùng đưa ra chìa khóa danh tính kỹ thuật số và các chứng chỉ kỹ thuật số của mình, họ có thể chứng minh tính xác thực của thông tin đó mà không tiết lộ dữ liệu thực tế là gì. Mức độ bảo mật và quyền kiểm soát thông tin hoàn toàn bởi người dùng đảm bảo rằng chỉ thông tin cá nhân của người dùng luôn được bảo vệ và chỉ tiết lộ khi cần thiết.
Tăng sự tin tưởng của người xác minh (verifier) và khả năng tương tác với các bên khác: bởi vì Mina Protocol sử dụng bằng chứng không kiến thức và xác minh bằng mật mã học, người xác minh (verifiers) có thể tin tưởng vào tính hợp lệ của các chứng chỉ này mà không cần phải xem thông tin trên các chứng chỉ này. Điều này xây dựng nên lòng tin giữa người dùng và các nhà cung cấp dịch vụ. Ngoài ra, cách tiếp cận của Mina với kích thước blockchain nhỏ và cố định (22kb) đảm bảo khả năng tương tác hiệu quả với các nền tảng và dịch vụ khác nhau, giúp chìa khóa danh tính kỹ thuật số của bạn dễ dàng được nhận diện và chấp nhận trên nhiều ứng dụng khác nhau.
Như vậy thông qua bài viết này mình hy vọng đã có thể truyền tải đến bạn đọc về ưu điểm và cách mà Danh tính kỹ thuật số bảo mật bằng bằng chứng không kiến thức (Zk-proofs) được triển khai trên Mina Protocol như thế nào.
Disclaimer
Bài viết này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin. Nó không nhằm mục đích tư vấn đầu tư. Bạn nên tiến hành nghiên cứu của riêng mình trước khi đưa ra bất kỳ quyết định đầu tư nào. Hiệu suất trong quá khứ của bất kỳ tài sản nào không phải là dấu hiệu của kết quả trong tương lai. Bài viết này thể hiện quan điểm cá nhân của tác giả và không có ý hạ thấp bất kỳ dự án nào được đề cập trong bài viết này. Tác giả sẽ không chịu trách nhiệm về bất kỳ tổn thất nào do bài viết này gây ra. Bài viết được tham khảo từ nhiều nguồn khác nhau, nếu bạn muốn đóng góp về bài viết vui lòng liên hệ với mình qua đường link phía dưới nhé.
